Działalność badawczo-rozwojowa polega na poszukiwaniu nowych rozwiązań usprawniających działalność danego przedsiębiorstwa. Przynosi ona także wiele korzyści dla całego społeczeństwa. Dostrzegając jej zalety, ustawodawca wprowadził ulgę związaną z prowadzeniem takiej działalności (Ulga B+R).
Zapraszamy do lektury pierwszego z serii artykułów, w którym Agnieszka Kolbuch – Wągiel przedstawia zasady związane z rozliczaniem ulgi na działalność badawczo-rozwojową przez podatników podatku dochodowego od osób prawnych i podatku dochodowego od osób fizycznych.
Na wstępie wypada jednak wyjaśnić czym jest działalność badawczo – rozwojowa?
Zgodnie z art. 4a pkt 26 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej jako: „uCIT”) działalnością badawczo-rozwojową jest działalność twórcza obejmująca badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowana w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.
Działalność taką może wykonywać podatnik lub inny podmiot na jego zlecenie. Lakoniczność tej definicji, a zarazem jej otwartość, z perspektywy podatników można uznać zarówno za wadę, jak i zaletę. Wadą jest brak pewności, czy dana aktywność podatnika jest rzeczywiście działalnością badawczo-rozwojową w rozumieniu ustawy o CIT.
Adresatami ulgi na działalność badawczo-rozwojową nie są wyłącznie podmioty prowadzące działalność w obszarach, którym intuicyjnie przypisuje się takie cechy, jak nowoczesność i innowacyjność – jak np. branża IT. W rzeczywistości analiza dotychczasowej praktyki organów podatkowych wskazuje, że dopuszczają one skorzystanie z ulgi na działalność badawczo-rozwojową przez m.in. takie podmioty, producent sprzętu AGD (tak: Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z dnia 20 lutego 2017 roku, 2461-IBPB-1-2.4510.59.2017.1.BG, LEX nr 335355) czy też producent resorów pneumatycznych (tak: Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z dnia 4 września 2018 roku, 0111-KDIB1-3.4010.321.2018.2.JKT, LEX nr 477169).
Celem ulgi B+R jest wspieranie działalności badawczo-rozwojowej prowadzonej przez podatników, a nie wdrażania gotowych rozwiązań nabytych od innych podmiotów. Działalność taka musi mieć charakter twórczy. Posłużenie się tym sformułowaniem wskazuje, iż działalność badawczo-rozwojowa to taka aktywność, która nastawiona jest na tworzenie nowych i oryginalnych rozwiązań, często o charakterze unikatowym, niepowtarzalnym, specyficznym, które nie mają odtwórczego charakteru. Działalność badawczo-rozwojowa musi być podejmowana systematycznie i nie dotyczy incydentalnych działań podatnika. Z zakresu ulgi na działalność badawczo-rozwojową wyeliminowano te przejawy aktywności podatnika, które pomimo ulepszenia istniejących usług oraz innych operacji w toku z uwagi na swoją cykliczność (okresowość) oraz brak innowacyjnego charakteru (rutynowość) nie mogą stanowić prac rozwojowych.
Dla przykładu należy wskazać, że w wyroku z dnia 8 sierpnia 2017 roku, sygn. akt: I SA/Kr 624/17, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie rozpoznając skargę na interpretację indywidualną orzekł, że „Działalność polegająca na wdrażaniu systemu komputerowego nabytego od podmiotu zewnętrznego nie spełnia definicji działalności badawczo-rozwojowej zawartej w art. 4a pkt 26-28 u.p.d.o.p. Innowacyjność jest nierozerwalnie powiązana z każdą prowadzoną działalnością gospodarczą bowiem wprowadzanie nowych produktów, udoskonalenie dotychczasowych jest elementem konkurencji na rynku. Element innowacyjności wdrażanego systemu nie świadczy, że działalność produkcyjna spełnia definicję działalności badawczo-rozwojowej z art. 4a pkt 26-28 u.p.d.o.p.”
Mając zatem na uwadze charakter ulgi podatkowej B+R, która zakłada poniesienie tzw. wydatków kwalifikowanych należy zauważyć, że ma ona na celu aktywizację przedsiębiorców w kierunku finansowania polskiej nauki, także w przypadku nowatorskich prac rozwojowych. Nie mogą zostać wobec tego objęte tą ulgą wydatki jedynie na nabywanie takich technologii, które wymagają odpowiedniej modyfikacji w procesie ich wdrożenia do potrzeb konkretnego przedsiębiorcy. Cechą charakterystyczną np. zaawansowanych systemów informatycznych planowania i zarządzania produkcją jest to, że wymagają one przy ich aplikacji do potrzeb konkretnego przedsiębiorcy długiego, kilkumiesięcznego okresu wprowadzanie danych i budowania zależności. Wobec tego, wdrożenie zaawansowanego, informatycznego systemu planowania nie może zostać uznane za działalność twórczą w zakresie prac rozwojowych. Prace rozwojowe nie obejmują rutynowych i okresowych zmian wprowadzanych do istniejących produktów, linii produkcyjnych, procesów wytwórczych, usług nawet jeśli takie zmiany mają charakter ulepszeń.
Natomiast w Interpretacji Indywidualnej z dnia 12 stycznia 2020 roku, znak: 0111-KDIB1-3.4010.506.2019.1.IZ, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej zauważył, że „Opisywana działalność Spółki prowadzi do stworzenia zupełnie nowej lub ulepszonej Aplikacji odpowiadającej potrzebom rynku, wypełniającej niszę, jak również cechującej się innowacyjnością oraz wykorzystaniem nowych technologii, co dodatkowo potwierdza okoliczność, że przed przystąpieniem do prac nie jest znany jej dokładny wynik. Spółka przed przeprowadzeniem wewnętrznych analiz, testów, przygotowaniem oraz wdrożeniem zaproponowanych prac rozwojowych nie ma pewności, czy ich wynik będzie spełniał wymogi klientów oraz rynku. W konsekwencji, potwierdza to, że sam proces rozwojowy nie jest w żadnym stopniu mechaniczny czy zrutynizowany, ale wymaga określonej działalności twórczej. Prace rozwojowe mają także charakter systematyczny – tworzenie Aplikacji cechującej się innowacyjnością oraz wychodzącej naprzeciw potrzebom klientów i rynku jest podstawą działalności Spółki. W ocenie Wnioskodawcy, spełnienie ww. przesłanek, w świetle okoliczności faktycznych przedstawionych w opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego oraz przywiedzionych przepisów prawa potwierdza, że przedmiotowa działalność stanowi działalność rozwojową, o której mowa w art. 4a pkt 26 w zw. z pkt 28 ustawy CIT, uprawniającą do skorzystania z ulgi B+R, na podstawie art. 18d ustawy CIT. Takie rozumowanie jest prawidłowe”
Jak należy zatem zdefiniować badania naukowe? Badania naukowe obejmują badania na różnym poziomie ogólności. Stanowią je badania podstawowe w rozumieniu art. 4 ust. 2 pkt 1 ustawy prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz badania aplikacyjne w rozumieniu art. 4 ust. 2 pkt 2 ustawy prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.
Badania podstawowe rozumiane są prace empiryczne lub teoretyczne mające przede wszystkim na celu zdobywanie nowej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalnych faktów bez nastawienia na bezpośrednie zastosowanie komercyjne. Natomiast przez badania aplikacyjne rozumie się prace mające na celu zdobycie nowej wiedzy oraz umiejętności, nastawione na opracowywanie nowych produktów, procesów lub usług lub wprowadzanie do nich znaczących ulepszeń.
Natomiast przez prace rozwojowe rozumie się działalność obejmującą nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnych aktualnie wiedzy i umiejętności, w tym w zakresie narzędzi informatycznych lub oprogramowania, do planowania produkcji oraz projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług, z wyłączeniem działalności obejmującej rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do nich, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń.
Prace rozwojowe mogą obejmować opracowanie prototypów i projektów pilotażowych oraz demonstracje, testowanie i walidację nowych lub ulepszonych produktów, procesów lub usług w otoczeniu stanowiącym model warunków rzeczywistego funkcjonowania, których głównym celem jest dalsze udoskonalenie techniczne produktów, procesów lub usług, których ostateczny kształt nie został określony. Prace rozwojowe mogą obejmować również opracowywanie prototypów i projektów pilotażowych, które można wykorzystać do celów komercyjnych, w przypadku gdy prototyp lub projekt pilotażowy stanowi produkt końcowy gotowy do wykorzystania komercyjnego, a jego produkcja wyłącznie do celów demonstracyjnych i walidacyjnych jest zbyt kosztowna.
Powyższa definicja wskazuje na możliwość prowadzenia prac rozwojowych przez podmioty z szeroko rozumianej branży IT. Analiza wydawanych dotychczas interpretacji indywidualnych wskazuje, że organy podatkowe potwierdzają możliwość skorzystania z ulgi B+R przez podmioty prowadzące działalność w tym zakresie.
Podsumowując, aby skorzystać z ulgi B+R działalność podatnika musi spełniać następujące warunki:
-
- Po pierwsze, działalność musi mieć charakter twórczy. Posłużenie się tym sformułowaniem wskazuje, że działalność badawczo-rozwojowa, to taka aktywność, która nastawiona jest na tworzenie nowych i oryginalnych rozwiązań, często o charakterze unikatowym, które nie mają odtwórczego charakteru.
-
- Po drugie, działalność badawczo-rozwojowa musi być podejmowana w systematyczny sposób, czyli bieżące prowadzenie prac badawczo-rozwojowych podjętych w przeszłości, jak i rozpoczęcie działań badawczo-rozwojowych, przy jednoczesnym założeniu, że podatnik w przyszłości będzie dalej podejmował i realizował prace tego rodzaju. Przesłankę tę należy zatem rozumieć jako zakaz obejmowania ulgą incydentalnych działań podatnika.
-
- Po trzecie, taka działalność musi mieć określony cel, tj. powinna być nakierowana na zwiększenie zasobów wiedzy oraz ich wykorzystanie do tworzenia nowych zastosowań.
- Po czwarte, definicje badań naukowych (badań podstawowych i badań aplikacyjnych) oraz prac rozwojowych zawarte w przepisach o szkolnictwie wyższym i nauce mają charakter uniwersalny, co oznacza, że wskazują na działania i elementy, które muszą wystąpić, aby możliwe było uznanie określonych działań (czynności) za badania naukowe lub prace rozwojowe.
Masz jakieś pytania? Skontaktuj się z naszymi specjalistami na: office@ipsolegal.pl