Spis treści
- Wprowadzenie do nowej Dyrektywy
- Zakres zastosowania nowej Dyrektywy
- 2.1. Rozszerzona definicja produktu
- 2.2. Rozszerzona definicja szkody
- Odpowiedzialność operatorów gospodarczych
- 3.1. Podstawowa odpowiedzialność producentów
- 3.2. Odpowiedzialność importerów i przedstawicieli autoryzowanych
- 3.3. Nowe kategorie odpowiedzialnych stron
- Domniemania wadliwości i związku przyczynowego
- Obrony dostępne dla operatorów gospodarczych
- Wady produktów po wprowadzeniu ich na rynek
- Obowiązki producentów dotyczące ujawniania informacji
- Terminy wdrożenia nowej Dyrektywy
- Podsumowanie i kluczowe wnioski
1. Wprowadzenie do nowej Dyrektywy
18 listopada 2024 r. opublikowano w Dzienniku Urzędowym UE Dyrektywę (UE) 2024/2853 dotyczącą odpowiedzialności za wadliwe produkty (zwaną dalej nową PLD). Nowe przepisy zastępują niemal 40-letnią Dyrektywę 85/374/EWG, dostosowując ramy odpowiedzialności do wymogów ery cyfrowej. Jednym z głównych celów nowej PLD jest ułatwienie dochodzenia odszkodowań konsumentom poszkodowanym przez wadliwe produkty.
2. Zakres zastosowania nowej Dyrektywy
2.1. Rozszerzona definicja produktu
Nowa PLD znacznie poszerza definicję produktu, obejmując:
- pliki cyfrowe do produkcji,
- surowce,
- oprogramowanie.
To oznacza, że produkty cyfrowe, takie jak aplikacje czy aktualizacje oprogramowania, również podlegają przepisom Dyrektywy.
2.2. Rozszerzona definicja szkody
W ramach nowej PLD szkoda obejmuje teraz:
- uszczerbek na zdrowiu psychicznym,
- utratę lub uszkodzenie danych.
Jest to istotny krok w kierunku uznania szkód cyfrowych za równie istotne, co szkody materialne.
3. Odpowiedzialność operatorów gospodarczych
3.1. Podstawowa odpowiedzialność producentów
Producent ponosi odpowiedzialność za szkody spowodowane przez jego produkty lub komponenty, w tym oprogramowanie. Ponadto:
- Każdy, kto istotnie zmodyfikuje produkt przed wprowadzeniem go na rynek, staje się producentem tego produktu.
3.2. Odpowiedzialność importerów i przedstawicieli autoryzowanych
Jeśli producent ma siedzibę poza UE, odpowiedzialność mogą ponosić:
- importerzy,
- autoryzowani przedstawiciele producenta.
3.3. Nowe kategorie odpowiedzialnych stron
Nowa PLD wprowadza także dodatkowe grupy potencjalnych odpowiedzialnych stron:
- Dostawcy usług realizacji (FSP): Mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności, jeśli nie ma identyfikowalnego producenta, importera ani przedstawiciela w UE.
- Dystrybutorzy: Są odpowiedzialni, jeśli w ciągu miesiąca od zapytania poszkodowanego nie wskażą identyfikowalnego operatora w UE.
- Platformy internetowe: Odpowiedzialność dotyczy sytuacji, gdy przeciętny konsument uważa, że produkt pochodzi od platformy lub podmiotu przez nią kontrolowanego.
4. Domniemania wadliwości i związku przyczynowego
Nowa PLD łagodzi wymogi dotyczące dowodów w sprawach o odszkodowania. W określonych przypadkach domniemywa się wadliwość produktu i związek przyczynowy między wadą a szkodą, np. gdy:
- producent nie przestrzega obowiązków informacyjnych,
- produkt nie spełnia obowiązkowych wymogów bezpieczeństwa,
- uszkodzenie jest typowe dla danego rodzaju wady,
- złożoność techniczna utrudnia dowód.
5. Obrony dostępne dla operatorów gospodarczych
Dyrektywa utrzymuje kilka istniejących mechanizmów obrony, w tym możliwość wykazania, że:
- produkt nie został wprowadzony do obrotu,
- wada była niemożliwa do przewidzenia na etapie wprowadzania produktu na rynek,
- wada nie istniała w momencie udostępnienia produktu.
Jednak w przypadku oprogramowania (w tym aktualizacji) oraz usług związanych z produktem odpowiedzialność operatora gospodarczych może być trudniejsza do uchylenia.
6. Wady produktów po wprowadzeniu ich na rynek
Nowa PLD wprowadza możliwość dochodzenia odszkodowań za wady ujawnione po wprowadzeniu produktu na rynek. Dotyczy to szczególnie oprogramowania, które może wymagać aktualizacji w celu zapewnienia bezpieczeństwa.
7. Obowiązki producentów dotyczące ujawniania informacji
Producent musi ujawnić informacje istotne dla sprawy, jeśli poszkodowany przedstawi wystarczające dowody na poparcie swoich roszczeń. To zapewnia większą transparentność w postępowaniach sądowych.
8. Terminy wdrożenia nowej Dyrektywy
Nowa Dyrektywa wejdzie w życie 8 grudnia 2024 r. Państwa członkowskie UE mają czas do 9 grudnia 2026 r. na transpozycję jej przepisów do prawa krajowego.
9. Podsumowanie i kluczowe wnioski
Nowa PLD to istotna modernizacja unijnych przepisów o odpowiedzialności za produkty. Uwzględnienie produktów cyfrowych, łatwiejsze dowodzenie roszczeń oraz nowe kategorie odpowiedzialnych stron stawiają konsumenta w lepszej pozycji. Jednocześnie producenci i inni operatorzy gospodarczy muszą dostosować swoje praktyki, aby sprostać nowym wymogom.
Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
1. Czy nowa PLD dotyczy tylko produktów cyfrowych?
Nie, PLD obejmuje wszystkie produkty, ale uwzględnia także pliki cyfrowe, oprogramowanie i aktualizacje.
2. Kto ponosi odpowiedzialność, jeśli producent znajduje się poza UE?
W takich przypadkach odpowiedzialność może spoczywać na importerach, przedstawicielach autoryzowanych lub dostawcach usług realizacji.
3. Jakie nowe rodzaje szkód uwzględnia PLD?
Dyrektywa uznaje szkody psychiczne oraz utratę danych jako formy szkody podlegające odszkodowaniu.
4. Czy dystrybutorzy są odpowiedzialni za wadliwe produkty?
Tak, jeśli nie wskażą identyfikowalnego operatora w UE w ciągu miesiąca od zapytania poszkodowanego.
5. Do kiedy państwa członkowskie muszą wdrożyć nowe przepisy?
Do 9 grudnia 2026 r.
Jeśli masz pytania lub chcesz dowiedzieć się więcej o nowych obowiązkach, skontaktuj się z nami już teraz na office@ipsolegal.pl lub bezpośrednio z Błażej Wągiel !