Mediacja to alternatywna metoda rozwiązywania sporów i próba doprowadzenia do ugodowego rozwiązania konfliktu na drodze dobrowolnych negocjacji. Dzięki mediacji możemy uniknąć stresu związanego z koniecznością udziału w postępowaniu sądowym. Poza tym proces sądowy często jest długotrwały i bardzo sformalizowany, a jego uczestnicy nie zawsze do końca rozumieją narzucane im zasady i procedury. Natomiast mediacja pozwala zakończyć spór szybko i niewielkim kosztem, a także – co jest niezwykle istotne – w sposób możliwy do zaakceptowania przez obie strony, bez poczucia porażki.
Mediacja, jako alternatywna metoda rozwiązywania sporów, w dobie zagrożenia koronawirusem i ograniczonych możliwości w funkcjonowaniu sądów nabiera szczególnego znaczenia. Warto zauważyć, że Kodeksu postępowania cywilnego nie są barierą uniemożliwiającą zastosowanie mediacji elektronicznej zarówno w mediacji umownej, jak i mediacji sądowej. W związku z tym wiele sądów, ale i organizacji prawniczych zachęca do podejmowania mediacji on-line. Dla przykładu, Centrum Mediacji przy Naczelnej Radzie Adwokackiej, rozpoczęło projekt dedykowany obecnej sytuacji – prowadzenie mediacji online w przypadku sporów, które zaistnieją w czasie pandemii lub już zostały złożone do sądów.
W mediacji online muszą być bezwzględnie przestrzegana wszystkie zasady przeprowadzenia mediacji.
System wykorzystywany przy mediacji online musi zapewniać pełną poufność procesu mediacji. Zgodnie art. 183[4] § 1 KPC, postępowanie mediacyjne nie jest jawne. Zasadę poufności gwarantuje także Kodeks Etyki Mediatora, zgodnie z którym zasada poufności oznacza, że wszystko co dzieje się w trakcie postępowania mediacyjnego nie może być przekazywane żadnym instytucjom ani osobie prywatnej. Dlatego niezmiernie ważne jest to, aby rozmowy mediacyjne nie mogły być rejestrowane na serwerze. Z własnego doświadczenia wiem, że komunikatory dostępne dla mediacji online zapewniają tworzenie kilku równoległych wirtualnych pokoi, z pomocą których wszystkie niezbędne elementy mediacji mogą – w trakcie sesji online – zaistnieć. Tak więc zarówno spotkanie wspólne jak i sesje indywidualne mogą zostać sprawnie przeprowadzone.
Należy również zauważyć, że w Polsce niedopuszczalne jest korzystanie w pełni zautomatyzowanej e-mediacji w jakiejkolwiek znanej formie (np. w takiej, w której mediatora zastępuje strona internetowa, program komputerowy lub inna forma sztucznej inteligencji), ponieważ zgodnie z przepisami kodeksu postępowania cywilnego mediatorem może być tylko osoba fizyczna.
Mediacja online przyczynia się do znacznie szybszego rozwiązania sporu niż w tradycyjnej mediacji i w postępowaniu sądowym ze względu na mobilność i elastyczność stron. Jednocześnie prowadzenie mediacji online sprawia, że mediator ma ograniczony dostęp do komunikatów niewerbalnych, które ujawniają strony mediacji. Mediacja online wiąże się także ze znacznie niższymi kosztami i oszczędnością czas.
W mojej ocenie mediacja online przyniesie wiele korzyści stron i profesjonalnych pełnomocników. Znacząco również odciąży sądy z nadmiaru pracy. Prowadzenie mediacji online zapewnia sprawność i szybkość przeprowadzenia mediacji, a także obniża jej koszty. Dlatego warto z niej korzystać.