Postępowanie w sprawach własności intelektualnej – właściwość sądu

Wobec specyfiki spraw z zakresu własności intelektualnej oraz ich ilości rosnącej z roku na rok, ustawodawca zdecydował o wprowadzeniu z dniem 1 lipca 2020 roku do polskiego wymiaru sprawiedliwości wyspecjalizowanych sądów w zakresie własności intelektualnej.

Do dnia 1 lipca 2020 roku sprawy naruszenie praw własności intelektualnej (np. kopiowanie produktów, nieuprawnione korzystanie z cudzych wynalazków) rozpoznawane były przez sądy powszechne oraz Sąd Najwyższy. Niektóre sprawy z zakresu prawa własności przemysłowej, dotyczące przede wszystkim uzyskania ochrony, rozpatrywane są wskutek skarg na decyzje Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oraz Naczelny Sąd Administracyjny. Sprawy dotyczące wspólnotowych znaków towarowych i wspólnotowych wzorów przemysłowych rozpatrywane są przez specjalnie w tym celu utworzony wydział Sądu Okręgowego w Warszawie (XXII Wydział Sądu Okręgowego w Warszawie – Sąd Unijnych Znaków Towarowych i Wzorów Wspólnotowych).

 

Od 1 lipca 2020 roku, sprawy w zakresie własności intelektualnej w I instancji należą do właściwości następujących sądów okręgowych:

1. Sądu Okręgowego w Gdańsku – sprawy z obszaru właściwości sądów okręgowych: w Bydgoszczy, Elblągu, Koszalinie, Olsztynie, Słupsku, Toruniu i we Włocławku;

2. Sądu Okręgowego w Katowicach – sprawy z obszaru właściwości sądów okręgowych w: Bielsku-Białej, Częstochowie, Gliwicach, Krakowie, Nowym Sączu, Opolu, Rybniku i Tarnowie;

3. Sądu Okręgowego w Lublinie – sprawy z obszaru właściwości sądów okręgowych w: Kielcach, Krośnie, Przemyślu, Radomiu, Rzeszowie, Siedlcach, Tarnobrzegu i Zamościu;

4. Sądu Okręgowego w Poznaniu – sprawy z obszaru właściwości sądów okręgowych: w Gorzowie Wielkopolskim, Jeleniej Górze, Kaliszu, Koninie, Legnicy, Łodzi, Sieradzu, Szczecinie, Świdnicy, we Wrocławiu i w Zielonej Górze;

5. Sądu Okręgowego w Warszawie – sprawy z obszaru właściwości sądów okręgowych: w Białymstoku, Łomży, Ostrołęce, Piotrkowie Trybunalskim, Płocku, Suwałkach i Warszawa-Praga w Warszawie.

 

Jednocześnie, w art. 479[90] § 2 KPC bezpośrednio unormowano, że Sąd Okręgowy w Warszawie jest wyłącznie właściwy w sprawach własności intelektualnej dotyczących programów komputerowych, wynalazków, wzorów użytkowych, topografii układów scalonych, odmian roślin oraz tajemnic przedsiębiorstwa o charakterze technicznym.

 

Natomiast, rozpoznawania spraw w zakresie własności intelektualnej w II instancji przekazano do rozpoznania:

1. Sądowi Apelacyjnemu w Warszawie – z obszaru właściwości sądów apelacyjnych w Białymstoku, Gdańsku, Lublinie i Rzeszowie, z części obszaru właściwości Sądu Apelacyjnego w Krakowie obejmującej obszar właściwości Sądu Okręgowego w Kielcach, z części obszaru właściwości Sądu Apelacyjnego w Łodzi obejmującej obszar właściwości sądów okręgowych w Piotrkowie Trybunalskim i Płocku oraz z części obszaru właściwości Sądu Apelacyjnego w Szczecinie obejmującej obszar właściwości Sądu Okręgowego w Koszalinie;

1. Sądowi Apelacyjnemu w Poznaniu – z obszaru właściwości sądów apelacyjnych w Katowicach i we Wrocławiu, z części obszaru właściwości Sądu Apelacyjnego w Krakowie obejmującej obszar właściwości sądów okręgowych w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie, z części obszaru właściwości Sądu Apelacyjnego w Łodzi obejmującej obszar właściwości sądów okręgowych w Kaliszu, Łodzi i Sieradzu oraz z części obszaru właściwości Sądu Apelacyjnego w Szczecinie obejmującej obszar właściwości sądów okręgowych w Gorzowie Wielkopolskim i Szczecinie.

Ustawodawca przewidział również sytuację, w której sądowi właściwemu w sprawach własności intelektualnej zostanie przekazana sprawa przez inny sąd. W takim wypadku nie jest on związany postanowieniem o przekazaniu mu sprawy i w razie stwierdzenia swojej niewłaściwości w terminie dwóch tygodni od dnia wpływu przekazanej sprawy może przekazać sprawę innemu sądowi, nie wyłączając sądu przekazującego (art. 479[92] § 1 i 2 KPC). Sąd, któremu sprawa zostanie przekazana, będzie związany wskazanym postanowieniem (art. 479[92] § 3 KPC). To zupełnie odwrotna regulacja, niż ma to miejsce w zwykłym postępowaniu cywilnym. Art. §  2 KPC stanowi, że sąd, któremu sprawa została przekazana, jest związany postanowieniem o przekazaniu sprawy (nie dotyczy to wypadku przekazania sprawy sądowi wyższego rzędu). 

Autorom projektu ustawy wprowadzającej sprawy z zakresu własności intelektualnej, największą trudność sprawiło zakreślenie właściwości sądów własności intelektualnej. Pierwotnie, w sprawy w I instancji miały zostać przekazane tylko czterem sądom okręgowym. 

W ocenie Kancelarii Ipso Legal ogromnym przeoczeniem ze strony ustawodawcy było pominięcie Sądu Okręgowego w Krakowie, jako sądu właściwego do rozpoznawania spraw z zakresu własności intelektualnej. Powszechnie bowiem wiadomo, że Kraków jest nie tylko jednym z najlepszych ośrodków akademickich w Polsce związanych z prawem własności intelektualnej, ale przede wszystkim Kraków jest siedzibą wielu kancelarii wyspecjalizowanych w prawie własności intelektualnej. Nasze obawy budzi również fakt, wyznaczenia tylko dwóch sądów apelacyjnych właściwych do rozpoznania spraw z zakresu własności intelektualnej w II instancji. Czas pokaże, czy ten model właściwości miejscowej sądów własności intelektualnej przyczyni się do usprawnienia i przyspieszenia postępowań dotyczących własności intelektualnej.