Ustawa o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych zmierza do zwiększenia efektywności narzędzi służących do wymierzenia sankcji podmiotom zbiorowym, zwłaszcza w przypadku zwalczania poważnej przestępczości gospodarczej i skarbowej.
Odpowiedzialność podmiotów zbiorowych będzie dotyczyć osób prawnych, ułomnych osób prawnych, w tym także spółek z udziałem Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub związków takich jednostek, spółek kapitałowych w organizacji, podmiotów w stanie likwidacji oraz przedsiębiorców niebędących osobami fizycznymi:
- zatrudniających w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych więcej niż 500 pracowników, albo
- osiągających roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług z operacji finansowych przekraczający równowartość w złotych 100 milionów euro i niebędących mikro-, małym ani średnim przedsiębiorcą,
- których głównym celem ustawowym lub statutowym jest prowadzenie działalności gospodarczej.
Podstawą odpowiedzialności przedsiębiorstwa mogą być:
- czyny własne podmiotu zbiorowego – tj. czyn zabroniony, popełniony przez działanie lub zaniechanie organu tego podmiotu, pozostający w bezpośrednim związku z prowadzoną przez ten podmiot działalnością,
- czyny popełnione przez członków organów, osoby fizyczne uprawnionych do działania lub pracowników realizujących zadania na rzecz tego podmiotu w ramach powierzonych im kompetencji – warunkiem odpowiedzialności będzie tutaj wyczerpanie znamion czynu zabronionego w następstwie m.in. braku należytej staranności czy nieprawidłowości w organizacji podmiotu zbiorowego ułatwiającej lub umożliwiającej popełnienie czynu zabronionego.
Kary jakie przewidziano dla podmiotu zbiorowego będą wynosić od 10 000 do 30 000 000 złotych, a jej rozmiar będzie ustalany przez sąd i uzależniony m.in. od wagi niestaranności, uzyskanej korzyści czy sytuacji majątkowej podmiotu zbiorowego.