Odpowiedzialność podmiotów zbiorowych -18 listopada 2022 roku na stronie Rządowego Centrum Legislacji pojawił się zaktualizowany projekt ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary.
Nowa wersja ustawy zawiera kilka istotnych zmian, o które w swojej działalności muszą uwzględnić wszystkie podmioty działające w obrocie gospodarczym na terenie naszego kraju.
Nowa-Stara definicja podmiotu zbiorowego
W nowej wersji ustawy częściowo usunięto wprowadzoną poprzednio definicję podmiotu zbiorowego.
Aktualna wersja ustawy pozostawia jednak rozróżnienie na podmioty osiągające roczny obrót netto przekraczający 100 milionów złotych i zatrudniających więcej niż 500 pracowników.
Do tych podmiotów stosować się będzie zasady dotyczące braku prejudykatu czyli zasady odpowiedzialności niezależnie od tego czy osoba odpowiedzialna za ten czyn została skazana.
Modyfikacja kar
Nowa wersja ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych wprowadza też modyfikację w zakresie kar związanych różnicowaniem zasad odpowiedzialności podmiotów zbiorowych. I tak:
- wobec podmiotu zbiorowego co do zasady orzeka się karę pieniężną w wysokości od 10 000 zł do 5 000 000 złotych,
- jeśli podmiot zbiorowy osiągaj roczny obrót netto przekraczający 100 milionów złotych i zatrudniających więcej niż 500 pracowników – wówczas kara może wynieść od 10 000 zł do 30 000 000 albo do wysokości 3% przychodu osiągniętego w roku obrotowym, w którym czyn popełniono.
Nowa wersja ustawy zakłada, że kary pieniężnej, przepadku, zakazów ani podania wyroku do publicznej wiadomości nie orzeka sie wobec podmiotu zbiorowego jeśli od dnia popełnienia czynu zabronionego upłynęło 15 lat nie dotyczy to jednak orzeczenia przepadku korzyści majątkowej lub jej równowartości.
Zgłoszenie udziału w sprawie
W nowej wersji ustawy dopuszczono możliwość zgłoszenia udziału przedstawiciela podmiotu zbiorowego w postępowaniu przed sądem w postępowaniu karnym albo w sprawie o przestępstwo skarbowe przeciwko osobie, która popełniła czyn zabroniony jeśli zachodzi uzasadnione podejrzenie, że przyniósł on lub mógł przynieść podmiotowi zbiorowemu korzyść majątkową lub niemajątkową.
Termin na zgłoszenie: nie później niż przed zamknięciem przewodu sądowego w pierwszej instancji.
Ograniczenia: przedstawicielem nie może być osoba przeciwko której toczy się postępowanie karne lub w sprawie o przestępstwo skarbowe.
Umorzenie postępowania w sprawie odpowiedzialności podmiotów zbiorowych wobec podmiotów zagranicznych
Nowy projekt ustawy wskazuje, że postępowanie w stosunku do podmiotu zbiorowego mającego siedzibę za granicą umarza się, jeśli po wszczęciu postępowania brak jest możliwości prowadzenia wobec takiego podmiotu postępowania albo skutecznego nałożenia kary lub środka.
Zaskarżenie wyroku wydanego w sprawie odpowiedzialności podmiotów zbiorowych przez powoda cywilnego
Ustawa dopuszcza zaskarżenie wyroku przez powoda cywilnego. Jednak pod pewnymi warunkami:
- tylko jeśli, gdy wyrok zaskarżył prokurator lub podmiot zbiorowy,
- w terminie 7 dni od daty zawiadomienia o przyjęciu apelacji prokuratora lub podmiotu zbiorowego,
- z zastrzeżeniem, że pozostawienie bez rozpoznania apelacji prokuratora lub podmiotu zbiorowego, sąd pozostawia także bez rozpoznania apelację powoda cywilnego.
Powód cywilny, któremu nie przysługuje apelacja może wystąpić do sądu cywilnego z powództwem w zakresie oddalającej części powództwa.
Okoliczności łagodzące i terminy przejściowe
W nowym projekcie ustawy dodano uprawnienie sądu do skrócenia czasu trwania środka karnego lub uznania go za wykonany jeśli:
- podmiot zbiorowy wprowadził procedury compliance,
- podmiot przeprowadził ocenę ryzyka popełnienia czynu zabronionego w związku z prowadzoną przez ten podmiot działalnością,
- interes pokrzywdzonego się temu nie sprzeciwia.
Do odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione przed dniem wejścia w życie ustawy, stosuje się przepisy dotychczasowe.
Ustawa ma wejść w życie w terminie 6 miesięcy od ogłoszenia.
Masz pytania dotyczące nowych obowiązków podmiotów zbiorowych? Odezwij się do nas na: office@ipsolegal.pl lub bezpośrednio do Błażej Wągiel.