Pakiet mieszkaniowy – Analiza

Już pod koniec maja 2020 roku Minister Rozwoju Jadwiga Emilewicz zapowiedziała, że budownictwo może stać się kołem zamachowym polskiej gospodarki, która poturbowana skutkami pandemii koronawirusa, potrzebuje impulsu. Służyć temu ma m.in. przyjęty ostatnio przez rząd pakiet mieszkaniowy. 

W dniu 23 lipca 2020 roku Rada Ministrów kierunkowo przyjęła projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw wspierających rozwój mieszkalnictwa. W założeniu obejmować on ma zmianę kilkunastu ustaw. Szeroki pakiet zmian w budownictwie społecznym i komunalnym jest odpowiedzią na wciąż rosnący popyt na tańsze mieszkania na wynajem. Celem pakietu jest zwiększenie możliwości inwestycyjnych i prawnych samorządów w realizacji polityki mieszkaniowej. Pakiet przewiduje również wsparcie dla najemców o średnich i niskich dochodach, w tym najemców dotkniętych skutkami epidemii COVID-19. 

Kluczowe rozwiązania pakietu mieszkaniowego to:

Zmiany w budownictwie społecznym czynszowym oraz komunalnym:

  1. wyższe granty z Funduszu Dopłat w BGK dla gmin na budowę mieszkań w Towarzystw Budownictwa Społecznego, tzw. TBS (z 20% kosztów inwestycji do nawet 35%) oraz na budowę mieszkań komunalnych (na pokrycie 50% kosztów inwestycji); wprowadzenie zasady finansowania, a nie refinansowania;
  2. uelastycznienie zasad dotyczących czynszu w przypadku inwestowania przez TBS w OZE, termomodernizację lub w poprawę dostępności dla seniorów i osób niepełnosprawnych;
  3. premie remontowe na budynki TBS starsze niż 25 lat (obecnie ogólna zasada pozwala uzyskać ze środków FTiR premię na remont budynku wybudowanego przed 1961 r.);
  4. wakacje czynszowe dla lokatorów w TBS-ach (nawet 20% niższy czynsz) po spłacie kredytu przez TBS;
  5. w przypadku budowy przez TBS mieszkań z wyższą partycypacją lokatora w kosztach budowy będzie możliwość zmiany umowy najmu na umowę najmu z dojściem do własności;
  6. dopłaty do czynszów w programie „Mieszkanie na start” i szansa dojścia do własności nowego mieszkania także dla osób bez zdolności czynszowej (opcja dla „stających na nogi” – dopłaty do czynszu również dla lokatorów mieszkań wynajmowanych od inwestora przez gminę i podnajmowanych lokatorowi);
  7. finansowanie tworzenia powierzchni wspólnych dla seniorów w budynkach komunalnych.

Pomoc kierowana bezpośrednio do lokatorów:

  • nowe dopłaty do dodatków mieszkaniowych – wyższe dodatki mieszkaniowe dla najemców dotkniętych skutkami epidemii COVID-19 (do 1500 zł miesięcznie przez pół roku, na pokrycie do 75% czynszu) – przeznaczymy na to około 420 mln zł w tym roku.

Projektowane wsparcie przewiduje możliwość ubiegania się o dodatki mieszkaniowe powiększone o dopłatę z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19. Pakiet zakłada wyższe dodatki mieszkaniowe dla najemców, w tym także na rynku komercyjnym – do 1500 zł miesięcznie przez pół roku, na pokrycie do 75% czynszu. Dopłata do dodatku mieszkaniowego, finansowana z budżetu państwa (ze środków z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19) będzie przyznawana przez gminę razem z dodatkiem mieszkaniowym tym gospodarstwom domowym, które wniosek o te świadczenia złożą do 31 grudnia 2020 roku. Osoby te będą zobowiązane do wykazania, że w ostatnich trzech miesiącach ich średni miesięczny dochód nie tylko upoważnia do otrzymania dodatku mieszkaniowego, ale też był o co najmniej 25 % niższy niż w 2019 r. (np. na podstawie PIT za 2019 r.). Dodatek mieszkaniowy powiększony o dopłatę będzie przysługiwał, jeżeli najemca był najemcą lokalu mieszkalnego przed 14 marca 2020 roku. Poza Pakiet zakłada, aby zarówno dodatek, jak i dopłata mogły zostać przyznane nie tylko na pokrycie opłat przyszłych, ale i za okres ubiegły, nie wcześniejszy jednak niż od 1 marca 2020 r.  Dodatek z dopłatą w dalszym ciągu byłby przyznawany na okres 6 miesięcy, ale dzięki temu mógłby zostać przeznaczony na uregulowanie zaległości czynszowych z poprzednich miesięcy.

  • systemowo lepsza procedura dla wnioskujących o dodatek mieszkaniowy.

Pakiet przewiduje, że osoby, które mają niskie dochody, będą mogły łatwiej i szybciej ustalić czy mogą skorzystać z dodatków mieszkaniowych. Po zmianach próg dochodowy będzie liczony od kwoty netto (czyli „na rękę”), a nie tak jak dotychczas od dochodu ubruttowionego, czyli po odliczeniu m.in. składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe. 

Proponowane zmiany zakładają również ujednolicenie definicji dochodu, tak by w przypadku różnych przepisów z zakresu mieszkalnictwa funkcjonowała jedna definicja (jedna definicja dochodu w: Mieszkaniu na Start, TBS-ach, Funduszu Dopłat, mieszkaniach komunalnych). Podstawą do ustalenia progu dochodowego na potrzeby ustalenia prawa do dodatku będzie przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej, a nie dotychczasowy wskaźnik, tj. kwota najniższej emerytury. Projektowane przepisy zwiększają też ochronę danych osobowych, w tym danych wrażliwych, osób pobierających dodatek mieszkaniowy. Pakiet zakłada również wyłączenie dodatków mieszkaniowych spod egzekucji administracyjnej. Dodatki mają wspierać najuboższych i służyć pokryciu opłat na mieszkanie, a nie innym celom. Dlatego też kwota wynikająca z przyznanego dodatku mieszkaniowego nie będzie podlegała egzekucji.

Zmiany w Krajowym Zasobie Nieruchomości:

Wsparciem dla inwestorów i jednostek samorządu terytorialnego w korzystaniu z nowych rozwiązań będzie Krajowy Zasób Nieruchomości. KZN będzie miał więcej możliwości działań w gospodarowaniu swoim zasobem. Będzie mógł tworzyć i przystępować do istniejących towarzystw budownictwa społecznego. Dotychczasowe regulacje nie przewidywały tej formy działań KZN. Pakiet zakłada, że w KZN zostanie utworzony Fundusz Rozwoju Społecznego Budownictwa Czynszowego. Celem funduszu jest zabezpieczenie środków finansowych, które będą przeznaczone wyłącznie na: tworzenie przez KZN towarzystw budownictwa społecznego lub obejmowanie udziałów w towarzystwach budownictwa społecznego. Będzie on zasilany środkami pochodzącymi ze zbycia nieruchomości KZN, które przeznaczone byłyby na wsparcie inwestycji w ramach TBS (w zamian za objęcie udziałów). W przypadku wyczerpania środków w funduszu przepływowym, KZN będzie miał możliwość zasilania go środkami pochodzącymi z Funduszu Dopłat. Możliwe będzie też współfinansowanie nowo utworzonych inwestycji TBS lub z udziałem KZN – ze środków pochodzących ze zbycia nieruchomości Zasobu za pośrednictwem Funduszu Dopłat.

Kancelaria Ipso Legal pozytywnie ocenia założenia rządowego pakietu mieszkaniowego. Doskonale zdajemy sobie sprawę z tego, że w dzisiejszych realiach największym wyzwaniem w dalszym rozwoju budownictwa mieszkaniowego jest kwestia dostępności gruntu. W zasobach gmin znajdują się znaczne obszary niezagospodarowanych nieruchomości, które mogą być przeznaczone pod budownictwo mieszkaniowe. Pakiet mieszkaniowy niesie korzyści dla samorządów i stawia na współpracę z nimi. To krok w dobrym kierunku. 

W razie pytań lub wątpliwości z tego zakresu skontaktuj się z nami na: office@ipsolegal.pl lub bezpośrednio z Agnieszką Kolbuch-Wągiel 

Share
Polish