Ochrona własności intelektualnej w przedsiębiorstwie jest najcenniejszym zasobem firmy, dlatego najwyższym priorytetem dla właścicieli powinno być zapewnienie jej solidnej ochrony. Od pierwszego dnia nowego przedsięwzięcia konieczne jest opracowanie odpowiedniej strategii ochrony własności intelektualnej.
Wybrany przez właścicieli sposób ochrony własności intelektualnej nigdy nie może być szablonowy i zależy od wielu czynników takich jak: cykl życia produktu, grupa docelowa czy sposób dostawy produktu. Wszystkie czynniki należy brać pod uwagę już na etapie planowania i rozwoju projektu, co pozwoli określić koszty i ustalić priorytety.
Jakie mamy opcje?
- Zachowanie poufności
Na wczesnym etapie rozwoju, większość firm ma uzasadnione opory co do przekazania wszystkich danych dotyczących produktu potencjalnym inwestorom lub kontrahentom. Wskazane jest, aby przed ujawnieniem takich informacji podpisać umowę o zachowaniu poufności wszelkich inofmacji, których ujawnienie może spowodować naruszenie własności intelektualnej.
Warto też pomyśleć o odpowiednim zabezpieczeniu nośników, na których znajdują się dane mające jakikolwiek związek z własnością intelektualną firmy, w tym tych dotyczących znaku towarowego, analiz wdrażanego produktu czy protokołów ze spotkań dotyczących wdrażanego produktu. Pozwoli to na odpowiednie zabezpieczenie swoich interesów w przypadku naruszenia umowy o zachowaniu poufności lub podważania zgłoszonych do rejestracji znaków towarowych.
- Znaki towarowe
Dobrym sposobem na ochronę swojej własności intelektualnej jest rejestracja znaku towarowego, która może być wykorzystana do ochrony wizerunku i reputacji marki. Dobrą praktyką przed ustaleniem ostatecznego brzmienia nazwy firmy i wyglądu jej logo jest przeszukanie bazy znaków towarowych i ustalenie czy żaden z elementów tworzonej marki nie narusza istniejącego (zarejestrowanego) już prawa własności intelektualnej.
Po wybraniu odpowiedniego znaku towarowego i ustaleniu, że można nim się bez przeszkód posługiwać, należy zarejestrować znak towarowych na terytorium na którym będzie prowadzona działalność. Jest to też prosty i bezpieczny sposób na zniechęcenie innych firm do korzystania z powstałego znaku towarowego oraz podstawa do skutecznej walki z osobami które będą go wykorzystywać.
- Patent
Jest najbardziej odpowiedni dla wynalazków, dając solidne narzędzie do podjęcia kroków prawnych wobec nieuprawnionego produkowania, sprzedawania czy importowania opatentowanych produktów bez zgody wynalazcy. Solidna ochrona monopolu na korzystanie z wynalazku, która nie przekracza 20 lat.
O tym czy produkt uzyska patent czy nie, decyduje w dużej mierze branża. Opatentowanie należy rozważyć przede wszystkim tam, gdzie koszty produkcji są wysokie, a produkt jest łatwy do skopiowania. Aby wynalazek mógł zostać opatentowany musi być nowy (nie być częścią obecnego stanu techniki), posiadać poziom wynalazczy (nie może modyfikacją istniejącego już wynalazku) oraz nadawać się do zastosowania przemysłowego.
- Prawa autorskie
Ochroną prawnoautorską może być objęty każdy przejaw działalności twórczej, w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. Zgodnie z tą definicją prawa autorskie mogą być wykorzystywane do ochrony dzieł literackich, plastycznych, wzornictwa przemysłowego, treści internetowych i baz danych oraz oprogramowania.
Jeśli zamierzasz udzielać licencji osobom trzecim na wykorzystywanie swoich prac lub zamierzasz je sprzedawać, zalecamy zaopatrzenie się w solidną (koniecznie pisemną !) umowę o przeniesieniu praw autorskich, co pozwoli na ustalenie odpowiednich warunków umowy.
- Wzory użytkowe
Jeśli wprowadzony zostanie produkt, który w sposób znaczny ulepsza istniejące już rozwiązanie jest to wzór użytkowy. Wzór użytkowy nie musi cechować się aż taką innowacyjnością jak wynalazek będący przedmiotem patentu – może być uznany za nowy nawet wówczas, gdy wykorzystano w nim elementy istniejących już wzorów użytkowych pełniących tą samą funkcję. Taki produkt również można objąć ochroną, której czas jest zdecydowanie krótszy niż w przypadku ochrony patentowej i wynosi 10 lat od jego rejestracji.
Objęcie ochroną wzoru użytkowego jest zdecydowanie łatwiejsze niż w przypadku ochrony patentowej, ale jednocześnie obrona prawa ochronnego może być trudniejsza.
- Tajemnica przedsiębiorstwa
Jeśli produkt nie spełnia warunków do objęcia go ochroną patentową lub właściciele podjęli decyzję o nierejestrowaniu wynalazku ze względów bezpieczeństwa np. z obawy o publiczne ujawnienie (zwłaszcza, że ochrona patentowa to tylko 20 lat), mogą oni wykorzystać tajemnice przedsiębiorstwa w ochronie swojej własności intelektualnej tak jak zrobili to np. wynalazcy WD-40 😉
Żeby dobrze zabezpieczyć dostęp do tajemnic przedsiębiorstwa należy zapewnić odpowiednie środki ostrożności np. kontrolę wewnętrznego dostępu do informacji poufnych, wdrożenie odpowiednich umów o zachowaniu poufności podpisywanych z pracownikami i kontrahentami czy stworzenie odpowiednich procedur związanych z cyberbezpieczeństwem.
Skąd na to wziąć pieniądze?
Ochrona własności intelektualnej w przedsiębiorstwie to z pewnością dobra inwestycja która niestety wymaga nakładów finansowych (co na samym starcie może być problemem), jednak istnieją rozwiązania pozwalające ją sfinansować. Wejdź na stronę swojej wojewódzkiej agencji rozwoju przedsiębiorczości lub bezpośrednio na stronę Państwowej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości i znajdź rozwiązanie odpowiednie dla swojej firmy.
Niniejszy artykuł stanowi ogólny przewodnik w zakresie ochrony własności intelektualnej. Każdy model biznesowy jest inny, różnice zachodzą też w jurysdykcji, dlatego jeśli potrzebujesz wskazówek i porad nie czekaj i skontaktuj się z naszym zespołem.
Chcesz wiedzieć więcej? Możesz się tego dowiedzieć z naszego poradnika. Do kupienia: tutaj