Decydując o sprzedaży swojej firmy i podejmując pewne wstępne kroki w tym kierunku (w tym przygotowania do wyjścia z transakcji oraz negocjacji term – sheeta), ważnym elementem jest określenie struktury transakcji. Być może słyszałeś takie terminy jak „fuzja”, „zakup akcji” czy „sprzedaż aktywów”. Zespół IPSO LEGAL stworzył krótki podręcznik i podsumowanie niektórych zalet i wad każdego z tych typów transakcji.
* Niniejszy artykuł nie dotyczy kwestii podatkowych, które są złożone i różnią się w zależności od rodzaju transakcji (w niektórych przypadkach są nawet głównym czynnikiem wpływającym na strukturę transakcji), w tym przypadku warto skonsultować się z doświadczonym prawnikiem.
Fuzja
Podsumowanie: Celem fuzji jest połączenie dwóch firm w jedną. W najbardziej powszechnym typie fuzji nabywca tworzy nową spółkę zależną, w całości będącą jego własnością, która połączy się bezpośrednio z Twoją firmą, tworząc po zakończeniu transakcji jeden odrębny podmiot prawny. W rezultacie nabywca będzie posiadał 100% udziałów lub akcji połączonej spółki (który z punktu widzenia prawnego jest pierwotną spółką), a akcjonariusze lub wspólnicy sprzedający otrzymują swoje pieniądze.
Zalety: Aby zrealizować fuzję, zazwyczaj potrzebujesz zgody tylko części akcjonariuszy lub udziałowców (rzeczywiste wymagania będą zależeć od przepisów kodeksu spółek handlowych i podpisanych umów). Zatem jeśli w Twojej firmie jest wielu różnorodnych, małych lub rozproszonych akcjonariuszy lub udziałowców, sensowne może być przeprowadzenie fuzji, aby ułatwić i usprawnić jej sprzedaż.
Wady: W porównaniu do zakupu akcji (o którym mowa poniżej), połączenie może być bardziej skomplikowane, ponieważ wymaga sporządzenia m.in. planu połączenia, zgłoszenia go do sądu rejestrowego czy poddania go badaniu przez biegłego. Zakładając, że liczba akcjonariuszy lub wspólników jest niewielka, a udziałowcy są łatwo dostępni, zakup akcji czy udziałów może być łatwiejszym i bardziej efektywnym procesem niż połączenie. Ponadto niektóre rodzaje połączeń powodują zniknięcie Twojej firmy jako odrębnego podmiotu prawnego, co może spowodować powstanie pewnych postanowień (takich jak postanowienia dotyczące niedopuszczalności cesji) w umowach, które Twoja firma mogła zawrzeć.
Zakup akcji lub udziałów
Podsumowanie: Zakup akcji lub udziałów jest koncepcyjnie bardzo prosty. Kupujący po prostu kupuje akcje lub udziały Twojej firmy bezpośrednio od akcjonariuszy lub udziałowców. Nazwa firmy, operacje, kontrahenci, umowy itp. pozostają na bez zmian, tylko z nowymi właścicielami.
Zalety: Jak wspomniano powyżej, jest to bardzo prosta struktura transakcji. Nie ma potrzeby tworzenia dokumentacji transakcyjnej oraz jej badania, a w wielu przypadkach nie będzie to miało wpływu również na postanowienia dotyczące cesji. Jeśli istnieje niewielka liczba akcjonariuszy lub udziałowców, którzy bezkonfliktowo współpracują, może to być preferowana forma transakcji.
Wady: Często firma posiada dużą liczbę akcjonariuszy (rzadziej udziałowców), niektórzy
z nich mogą posiadać niewielkie ilości akcji, a kontakt z nimi jest utrudniony lub w ogóle niemożliwy. W takich sytuacjach nie ma sensu angażować takich akcjonariuszy w negocjacje w sprawie sprzedaży, ponieważ mogliby je utrudnić lub wręcz uniemożliwić. Dodatkowo, z dużą i zróżnicowaną bazą akcjonariuszy, nie ma pewności, że wszyscy akcjonariusze rzeczywiście zgodzą się sprzedać swoje akcje, z kolei niewielu kupujących w takim wypadku chce nabyć mniej niż 100% akcji firmy. Dlatego, jeśli Twoja firma nie jest ściśle powiązana i nie masz pewności, że możesz skłonić wszystkich akcjonariuszy do wyrażenia zgody na sprzedaż, sprzedaż firmy poprzez zakup akcji może się nie udać.
Sprzedaż aktywów
Podsumowanie: W przypadku sprzedaży aktywów kupujący kupuje tylko wybrane aktywa od firmy, a Twoja firma będzie nadal istnieć i potencjalnie będzie nadal działać bez zmian po dokonanej transakcji. W związku z tym kupujący nie może przejąć wszystkich zobowiązań Twojej firmy, które pozostaną w Twojej firmie po zamknięciu transakcji, jeśli nie zostanie to wyraźnie ustalone.
Zalety: Z perspektywy nabywcy może to być korzystna struktura, ponieważ pozwala kupującemu wybrać tylko aktywa, które faktycznie chce nabyć lub uważa za wartościowe, pomijając nieatrakcyjne (i zobowiązania, zarówno znane, jak i nieznane), wszystko bez konieczności bezpośredniego kontaktu z akcjonariuszami firmy. Nabywca może również uzyskać znaczące korzyści podatkowe związane z zakupem aktywów (nabywca może odliczyć od przychodu koszty poniesione na ich nabycie).
Wady: Jeśli kupujący chce kupić tylko część aktywów przedsiębiorstwa, które działa na różnych rynkach, cała transakcja może stać się czasochłonna i kosztowna, a także niepraktyczna. W takiej sytuacji trudno będzie oddzielić nabyte aktywa i związane z nimi umowy dotyczące tych aktywów od reszty firmy (często aktywa i umowy nie ograniczają się do jednego rynku i wiele aktywów, w tym przede wszystkim własność intelektualna, może być podzielona między kilka branż). Ponadto, podobnie jak w przypadku fuzji, zakup aktywów może napotkać pewne ograniczenia w umowach lub może w ogóle nie być dozwolony (na przykład pozwolenia czy koncesje są często niezbywalne). Wreszcie, odpowiedzialności następcy prawnego i skarga pauliańska ogranicza w pewnym stopniu możliwości kupującego do odizolowania się od niechcianych zobowiązań w firmie.
Refleksja
Wybór struktury transakcji podczas sprzedaży firmy jest ważną decyzją, a zrozumienie zalet i wad każdej z możliwości jest bardzo ważne. Powyższy artykuł bardzo krótko szkicuje niektóre z zalet i wad najbardziej popularnych struktur, ale w żadnym wypadku nie jest wyczerpujący.