1. Wprowadzenie
AI Act to kompleksowe ramy prawne Unii Europejskiej dotyczące sztucznej inteligencji (AI), które definiują zasady jej stosowania, aby zapewnić przejrzystość, odpowiedzialność i zgodność z prawami podstawowymi. Jednym z kluczowych elementów regulacji jest określenie jej zakresu podmiotowego i terytorialnego, co wyznacza granice, kto i gdzie musi przestrzegać przepisów AI Act.
2. Zakres podmiotowy AI Act
Podmioty regulowane
AI Act stosuje się do sześciu kategorii podmiotów gospodarczych, zwanych operatorami, które mają związek z projektowaniem, wdrażaniem, dystrybucją lub użytkowaniem systemów AI:
- Dostawcy (Providers): Podmioty tworzące lub zlecające tworzenie systemów AI, które wprowadzają je na rynek UE.
- Importerzy: Podmioty sprowadzające systemy AI na teren Unii od dostawców spoza UE.
- Dystrybutorzy: Podmioty w łańcuchu dostaw, które udostępniają systemy AI w Unii Europejskiej.
- Deployerzy: Użytkownicy systemów AI w działalności zawodowej, np. przedsiębiorstwa korzystające z AI do obsługi klienta.
- Autoryzowani przedstawiciele: Podmioty z siedzibą w UE, reprezentujące dostawców spoza Unii.
- Producenci produktów: W przypadku systemów AI będących komponentami produktów podlegających unijnym przepisom harmonizacyjnym (np. sprzęt medyczny).
Role w łańcuchu wartości systemów AI
AI Act szczegółowo określa obowiązki każdej grupy operatorów:
- Dostawcy: Są zobowiązani do spełnienia wymogów technicznych, oceny zgodności i rejestracji systemów AI w bazie UE.
- Deployerzy: Odpowiadają za prawidłowe użytkowanie systemów AI zgodnie z ich przeznaczeniem.
- Importerzy i dystrybutorzy: Muszą zapewnić, że systemy AI wprowadzane na rynek spełniają wymogi regulacji.
3. Zakres terytorialny AI Act
Regulacje dotyczące rynku UE
AI Act ma szeroki zasięg terytorialny, obejmujący:
- Systemy AI wprowadzane na rynek UE: Dotyczy to zarówno systemów stworzonych przez podmioty unijne, jak i sprowadzanych spoza Unii.
- Systemy używane w UE: Regulacje odnoszą się do systemów, których wyniki są wykorzystywane na terytorium UE, nawet jeśli dostawca znajduje się poza jej granicami.
Obowiązki dostawców spoza UE
Podmioty spoza Unii, których systemy AI są używane w UE, muszą:
- Wyznaczyć autoryzowanego przedstawiciela w UE, który będzie odpowiedzialny za zapewnienie zgodności z AI Act,
- Przestrzegać wymogów technicznych, oceny ryzyka i rejestracji systemów w unijnej bazie danych.
4. Wyłączenia spod regulacji AI Act
AI Act przewiduje pewne wyłączenia z zakresu swojej regulacji, w tym:
- Działalność dotycząca bezpieczeństwa narodowego: Systemy AI używane wyłącznie do celów obronnych i wojskowych,
- Systemy opracowywane wyłącznie w celach badawczych i testowych, które nie zostały jeszcze wprowadzone na rynek,
- Użytkowanie AI przez osoby fizyczne do celów osobistych i niezarobkowych.
Dodatkowo, systemy AI wydawane na zasadach open source są wyłączone, chyba że są one komercyjnie wdrażane jako systemy wysokiego ryzyka.
5. Podsumowanie
AI Act wprowadza jasno określony zakres podmiotowy i terytorialny, obejmując szeroki wachlarz podmiotów działających na rynku UE oraz systemy AI używane w Unii, niezależnie od miejsca ich powstania. Dzięki tym regulacjom UE chce zagwarantować, że sztuczna inteligencja będzie rozwijana i wykorzystywana w sposób odpowiedzialny, etyczny i zgodny z prawami podstawowymi.
6. Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
1. Czy AI Act obejmuje firmy spoza UE?
Tak, jeśli ich systemy AI są używane na terytorium Unii Europejskiej.
2. Kto jest zobowiązany do przestrzegania AI Act?
Dostawcy, importerzy, dystrybutorzy, deployerzy, autoryzowani przedstawiciele oraz producenci produktów zawierających komponenty AI.
3. Czy AI Act dotyczy systemów używanych w celach osobistych?
Nie, AI Act nie reguluje prywatnego, niezarobkowego użytkowania AI przez osoby fizyczne.
4. Jakie są obowiązki dostawców spoza UE?
Muszą oni wyznaczyć autoryzowanego przedstawiciela w UE oraz przestrzegać wszystkich wymogów regulacji, jeśli ich systemy AI są używane w Unii.
5. Czy wszystkie systemy AI podlegają regulacjom AI Act?
Nie, niektóre systemy, takie jak te przeznaczone wyłącznie do badań naukowych lub wojskowych, są wyłączone spod regulacji.
Masz pytania? Napisz do nas na office@ipsolega.pl lub bezpośrednio z Błażejem Wągiel.