Ustawa o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych – analiza cz. I
Nowa definicja podmiotu zbiorowego
Projektodawca noweli ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych proponuje, by za podmiot zbiorowy uznawać osobę prawną oraz ułomną osobę prawną, w tym także spółkę z udziałem Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub związku takich jednostek, spółkę kapitałową w organizacji, podmiot w stanie likwidacji oraz przedsiębiorcę niebędącego osobą fizyczną:
- zatrudniającą w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych więcej niż 500 pracowników, albo
- osiągającą roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług z operacji finansowych przekraczający równowartość w złotych 100 milionów euro i niebędącą mikro-, małym ani średnim przedsiębiorcą,
- której głównym celem ustawowym lub statutowym jest prowadzenie działalności gospodarczej.
Koniec Prejudykatu
Projekt zakłada wyeliminowanie istniejącego do tej pory uprzedniego skazania osoby fizycznej jako warunku odpowiedzialności podmiotu zbiorowego.
Zdecydowano się na wprowadzenie odpowiedzialności osób prawnych za przestępstwa popełnione na ich korzyść, bez względu na możliwość identyfikacji osoby sprawcy czynu zabronionego.
Przewidziano też możliwość prowadzenia postępowania wobec takiego podmiotu niezależnie od postępowania przeciwko działającej w jego imieniu osobie fizycznej.
Dwie podstawy odpowiedzialności
W miejsce wyeliminowanego prejudykatu projekt ustawy proponuje dwie zasadnicze podstawy odpowiedzialności:
- za czyny własne podmiotu zbiorowego – tj. czyn zabroniony, popełniony przez działanie lub zaniechanie organu tego podmiotu, pozostający w bezpośrednim związku z prowadzoną przez ten podmiot działalnością,
- za czyny popełnione przez członków organów, osoby fizyczne uprawnionych do działania lub pracowników realizujących zadania na rzecz tego podmiotu w ramach powierzonych im kompetencji – warunkiem odpowiedzialności będzie tutaj wyczerpanie znamion czynu zabronionego w następstwie m.in. braku należytej staranności czy nieprawidłowości w organizacji podmiotu zbiorowego ułatwiającej lub umożliwiającej popełnienie czynu zabronionego.
Zwolnienie podmiotu z odpowiedzialności
Projekt przewiduje, że podmiot zbiorowy nie będzie ponosił odpowiedzialności za czyny popełnione przez inne osoby , jeżeli pomimo istnienia nieprawidłowości, wykaże, że wszystkie organy i osoby uprawnione do działania w jego imieniu lub interesie zachowały należytą staranność wymaganą w danych okolicznościach w organizacji działalności tego podmiotu oraz w nadzorze nad tą działalnością.
Zmiana sposobu naliczania kar pieniężnych
Ministerstwo Sprawiedliwości zauważyło, że dotychczasowy limit kar w wysokości 3% przychodu osiągniętego w roku obrotowym, w którym popełniono czyn zabroniony, nie ma racjonalnego uzasadnienia – podmiot zbiorowy może nie osiągnąć przychodów lub posiadać jedynie niskie przychody w konkretnym roku podatkowym, a tym samym sankcja może okazać się niewystarczająca w stosunku do popełnionego przestępstwa.
Wobec tego przewidziano, że kara pieniężna dla podmiotu zbiorowego będzie wynosić od 10 000 do 30 000 000 złotych, a jej rozmiar będzie ustalany przez sąd i uzależniony m.in. od wagi niestaranności, uzyskanej korzyści czy sytuacji majątkowej podmiotu zbiorowego.
Masz pytania dotyczące odpowiedzialności podmiotów zbiorowych się do nas na office@ipsolegal.pl lub bezpośrednio do Błażej Wągiel
ustawa o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych