Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) znacząco podnosi poprzeczkę przejrzystości i odpowiedzialności firm w UE – a przez zasięg eksterytorialny także poza nią. To filar unijnej drogi do realizacji Porozumienia Paryskiego: raportowanie ma pokazywać nie tylko wskaźniki środowiskowe, lecz pełny obraz wpływu i ryzyk ESG oraz to, jak zarząd nimi steruje. Pierwsza fala sprawozdań obejmuje rok obrotowy 2024 (publikacja w 2025 r.) przez przedsiębiorstwa już wcześniej podlegające NFRD; kolejne fale – po decyzjach z 2025 r. – mają wydłużone terminy (tzw. „stop-the-clock”).
Kogo obejmuje CSRD (po podniesieniu progów)
CSRD obejmuje duże jednostki i spółki notowane w UE, a także wybrane podmioty spoza UE generujące istotne przychody w Unii (szczegóły niżej). „Duża” jednostka spełnia co najmniej 2 z 3 kryteriów: €25 mln suma bilansowa, €50 mln przychody netto, ≥250 pracowników. Progi podniesiono w 2023 r., by odzwierciedlić inflację – co ograniczyło liczbę jednostek w obowiązku sprawozdawczym.
Podmioty spoza UE: co do zasady raportują, jeśli osiągają >€150 mln przychodów w UE oraz mają duży podmiot zależny w UE lub oddział o obrotach ≥€40 mln. Termin wejścia obowiązków dla grup z krajów trzecich jest późniejszy niż dla podmiotów unijnych.
Harmonogram – jak czytać „fale” wdrożenia
-
Fala 1 (NFRD): rok obrotowy 2024 → raport publikowany w 2025 r. według ESRS.
-
Fala 2 i 3: w 2025 r. instytucje UE uzgodniły dyrektywę „stop-the-clock”, która odsuwa w czasie wejście w życie obowiązków dla podmiotów, które normalnie raportowałyby po raz pierwszy za 2025 lub 2026 (szczegóły będą wynikały z wdrożenia w państwach członkowskich).
-
ESRS – „quick-fix” (lipiec 2025): doprecyzowania i ułatwienia dla fali 1 (brak dodatkowych wymogów ponad to, co raportowane za 2024 r.).
Co to znaczy dla ładu korporacyjnego
CSRD „zakotwicza” ESG w governance: zarząd musi pokazać, jak steruje ryzykami i szansami oraz jak strategia i model biznesowy są zgodne z celami klimatycznymi UE.
-
Integracja z finansami: oświadczenie o zrównoważonym rozwoju staje się częścią sprawozdania zarządu i podlega assurance. Treść określają ESRS (pierwszy zestaw obowiązuje od 1.01.2024 r.).
-
„Double materiality”: ujawniasz zarówno wpływ firmy na otoczenie, jak i wpływ ESG na wyniki i pozycję spółki.
-
Łańcuch wartości: raporty obejmują kluczowe elementy łańcucha – w praktyce wymuszają zarządzanie danymi i relacjami z dostawcami.
ESRS – standardy raportowania (co faktycznie trzeba opisać)
ESRS precyzują wymagane ujawnienia m.in. dla klimatu (E1), zasobów (E2–E5), kapitału społecznego (S) oraz ładu (G), wraz z metrykami, politykami, celami i planami transformacji. W 2025 r. przyjęto „quick-fix”, który zapewnia stabilność zakresu raportowania dla fali 1 na lata 2025–2026.
Praktyczne konsekwencje dla zarządów i compliance
W praktyce kluczowe jest połączenie CSRD z istniejącym nadzorem ryzyka i z raportowaniem finansowym.
-
Model zarządzania i rola organów – jasno przypisz odpowiedzialności (zarząd, komitety, audyt).
-
Mapa danych ESG – zidentyfikuj źródła, luki, właścicieli danych i proces assurance.
-
Double materiality – przeprowadź rzetelny proces istotności (stakeholderzy, łańcuch wartości, scenariusze).
-
Plany i cele – wyznacz trajektorie (np. redukcje emisji, bioróżnorodność, kapitał ludzki) oraz KPI.
-
Umowy z dostawcami – zapewnij klauzule dot. danych/ audytów oraz spójność z innymi regulacjami (np. CSDDD).
-
Synchronizacja z innymi ramami – taksonomia UE, TCFD/ISSB, RODO, prawo własności intelektualnej.
Częste nieporozumienia – prostujemy fakty
-
„Pierwsze raporty w 2024 r. (za 2023)” – nie. Fala 1 raportuje w 2025 r. za 2024, a kolejne fale mają odroczone terminy po „stop-the-clock”.
-
„Stare progi (20/40/250)” – nieaktualne. Obowiązują €25 mln / €50 mln / 250 (od roku obrotowego rozpoczynającego się ≥1.01.2024).
Jak zacząć – ścieżka minimalna
Najpierw assessment: zakres prawny, fala wdrożenia, progi wielkości, podmioty w grupie. Następnie double materiality i mapa danych. Równolegle przygotuj proces assurance i integrację z zamknięciem roku (harmonogramy, właściciele, kontrola jakości). Na końcu zbuduj narrację zarządczą – spójną ze strategią i ryzykami.
