Jak przystosować lokal do wykonywania działalności leczniczej?

Poniżej znajdziesz praktyczne podsumowanie wymogów dotyczących pomieszczeń i urządzeń podmiotu wykonującego działalność leczniczą – od układu funkcjonalnego, przez materiały wykończeniowe i meble, po oświetlenie, instalacje oraz dodatkowe obowiązki organizacyjne. Na końcu dodaliśmy listę kontrolną, najczęstsze błędy i ścieżkę uruchomienia podmiotu.

Lokalizacja i układ funkcjonalny

• Lokalizacja:

  • Samodzielny budynek lub zespół budynków.

  • Dopuszczalne ulokowanie w budynku o innym przeznaczeniu – pod warunkiem wyraźnego wyodrębnienia.

  • Praktyka zawodowa może być w lokalu mieszkalnym – także z wyodrębnieniem od części mieszkalnej.

• Pomieszczenia poniżej poziomu terenu:

  • Dopuszczalne dla funkcji diagnostycznych/terapeutycznych/magazynowych/pomocniczych za zgodą sanepidu.

• Ergonomia i komunikacja:

  • Kształt i powierzchnia mają umożliwiać właściwe rozmieszczenie i użytkowanie wyposażenia.

  • Szerokość drzwi powinna zapewniać swobodny przejazd łóżek/wózków w odpowiednich strefach.

• Szpitale:

  • Zakaz stosowania zsypów.

Meble i wyposażenie

• Łatwozmywalność i dezynfekcja:

  • Meble w strefach medycznych muszą nadawać się do mycia i dezynfekcji.

  • Wyjątki: pomieszczenia administracyjne i socjalne oraz poradnie/gabinety psychiatrii i leczenia uzależnień, a także pomieszczenia mieszkalne.

• Zaplecze porządkowe:

  • W podmiotach ze świadczeniami stacjonarnymi/całodobowymi – co najmniej jedno pomieszczenie porządkowe z możliwością mycia i dezynfekcji środków transportu.

• Monitoring w pokojach pacjentów:

  • Dopuszczalny, jeśli służy bezpieczeństwu i leczeniu (pamiętaj o zasadach RODO/informowania).

Podłogi, ściany, sufity

• Materiały:

  • Podłogi oraz połączenia ściana–podłoga muszą umożliwiać mycie i dezynfekcję.

  • Wyjątki: administracja/socjal, poradnie i gabinety (psychiatria/uzależnienia) oraz sale kinezyterapii.

• Pomieszczenia aseptyczne:

  • Materiały i wyposażenie muszą pozwalać na utrzymanie aseptyki.

  • Sufity podwieszane (tam, gdzie konieczne) – szczelne, myte i dezynfekowane; dotyczy m.in. sal operacyjnych, pooperacyjnych, oparzeniowych, punktów pobrań.

Oświetlenie

• Pokoje łóżkowe:

  • Zapewnij światło dzienne; w razie nadmiernego nasłonecznienia – urządzenia przeciwsłoneczne.

• Sale operacyjne/diagnostyka obrazowa:

  • Wyłącznie oświetlenie elektryczne.

• Zabiegi:

  • Dopuszczalne oświetlenie dzienne w pokojach łóżkowych – jeśli nie utrudnia zabiegów.

Instalacje sanitarne i techniczne

• Higiena rąk:

  • Umywalka z ciepłą i zimną wodą w pomieszczeniach badań/zabiegów.

  • Dozowniki: mydło, środek dezynfekcyjny, pojemnik na ręczniki.

• Narzędzia wielorazowe:

  • Dodatkowy zlew (chyba że mycie rąk i narzędzi odbywa się w odrębnym, dedykowanym pomieszczeniu).

• Wentylacja/klimatyzacja:

  • Bloki operacyjne, izolatki i pomieszczenia pacjentów z obniżoną odpornością – parametry powietrza adekwatne do funkcji (wymuszone systemy HVAC, filtry, nad-/podciśnienie – zgodnie z projektem).

  • W salach, gdzie używa się podtlenku azotu: nawiew górą; wywiew 80% dołem / 20% górą; nadciśnienie względem korytarza.

• Konserwacja:

  • Instalacje wentylacji mechanicznej i klimatyzacji – czyszczenie/dezynfekcja/wymiana nie rzadziej niż co 12 miesięcy (udokumentuj).

Dodatkowe obszary zgodności (często pomijane)

• Sprzątanie i dezynfekcja:

  • Procedury, harmonogramy, karty charakterystyki, rozróżnienie stref czystych/brudnych; separacja sprzętu porządkowego.

• Gospodarka odpadami medycznymi:

  • Oznakowane pojemniki/worki, tymczasowy magazyn, umowa z odbiorcą, rejestry.

• BHP i ppoż.:

  • Instrukcje, przeglądy gaśnic, szkolenia, oznakowania, drogi ewakuacyjne.

• Dostępność:

  • Wejścia, podjazdy, toalety, kontrasty, oznakowanie (w zależności od profilu świadczeń i przepisów lokalnych).

• RODO i rejestry medyczne:

  • Polityki prywatności, upoważnienia, zabezpieczenia IT, monitoring wizyjny (jeśli stosowany).

• Dokumentacja techniczna:

  • Projekt budowlany/wykonawczy, atesty materiałów, protokoły prób (elektryka, gaz medyczny, HVAC), DTR urządzeń, przeglądy okresowe.

• Tablice informacyjne i oznakowanie funkcji pomieszczeń.

Lista kontrolna (checklist) – szybki przegląd gotowości

• Układ funkcjonalny zapewnia separację stref (czysta/brudna/komunikacja).

• Wymagana zgoda sanepidu na poziomy poniżej terenu (jeśli dotyczy).

• Materiały (podłogi/ściany/sufity) są zmywalne i odporne na środki dezynfekcyjne.

• Meble i blaty robocze – gładkie, nieporowate, łatwe do dezynfekcji.

• Umywalki z zestawem higienicznym w punktach badań i zabiegów.

• Osobny zlew do narzędzi wielorazowych lub dedykowane pomieszczenie.

• HVAC: parametry, nad-/podciśnienie, filtry; plan czyszczeń co ≤ 12 mies.

• Sala z N₂O: 80/20 wywiew, kontrola nadciśnienia.

• Oświetlenie zgodne z funkcją (dzienne w pokojach, elektryczne w salach operacyjnych/diagnostyce).

• Pomieszczenie porządkowe (dla świadczeń stacjonarnych/całodobowych).

• Procedury: sprzątanie, odpady medyczne, skażenia.

• BHP/ppoż.: przeglądy, szkolenia, oznakowanie, apteczki.

• RODO: klauzule informacyjne, rejestry czynności, upoważnienia.

• Dokumentacja techniczna i protokoły odbiorowe skompletowane.